Zoek je liefde van je partner of ouder die je gemist hebt?

Hoe bindingsangst of verlatingsangst kan ontstaan uit de scheiding van je ouders

Je bent een (begin-)twintiger, misschien wel voor het eerst ‘echt’ verliefd. Je weet dat het niet altijd een ‘en toen leefden ze nog lang en gelukkig’ situatie wordt. Je weet dat het realistisch is dat een liefdesrelatie een begin en een eind kent. Je hebt het gezien bij je ouders. En misschien wel bij hun ouders. Of bij andere familieleden. De kans bestaat dus dat je gekwetst wordt. Als coach zie ik vaak dat sommigen van ons (meestal onbewust) een keuze maken tussen 1) heel snel wegrennen, of 2) juist vastklampen en er alles aan proberen te doen dat hij/zij/het nooit meer weggaat. Ben je team #bindingsangst of team #verlatingsangst? Laten we die twee eens uitpluizen.

Stel, je hebt (de band of het contact met) een ouder verloren door de scheiding. Bijvoorbeeld omdat je de volwassene in het gezin moest zijn; je ging – emotioneel of praktisch gezien – voor je vader of moeder zorgen. Of je veroordeelt één van je ouders: wat hij of zij je heeft gegeven was niet goed genoeg, te weinig, te veel, de verkeerde timing. Dat doet hoe dan ook pijn. Als kind heb je nog te weinig vaardigheden in je rugzak om die pijn op een gezonde manier een plek te geven. En wat doe je dan vervolgens, onbewust? Je ontwikkelt een overlevingsstrategie, die je helpt een pijnlijke situatie zo snel mogelijk door te komen of te vermijden. Bijvoorbeeld de strategie om je niet écht te verbinden tot een potentiële liefdespartner (je breekt je date of pre-la af voordat het écht serieus wordt). Want, zo denkt je overlevingsdeel: als ik geen relatie aan ga, ervaar ik ook geen pijn van een mogelijk verlies of breuk. Dit noemen we bindingsangst.

Andersom werkt het ook zo. Misschien is er tijdens de scheiding, toen je klein was, een moment geweest dat je ouder onvoldoende beschikbaar was voor jou. Je vader ging weg en werd verliefd op een andere vrouw, stichtte een ander gezin. Of je moeder was vooral bezig met haar eigen rouw- en verwerkingsproces waardoor ze (een tijdje) minder naar jou omkeek. Je ontwikkelt een andere overlevingsstrategie: nóg meer je best doen om wél gezien/geliefd/gehoord te worden. En nu geef je jezelf in relaties hélemaal en klamp je je aan iemand vast, met als onbewust doel dat je niet wordt afgewezen, en dat die ander jouw ‘oude pijn’ van het gemis van een ouder opvult. Zoek je liefde van je partner of eigenlijk, als je heel eerlijk bent, de liefde van de ouder die je zo gemist hebt? Dit noemen we verlatingsangst.

"Wat er in beide gevallen gebeurt, is dat je oude beelden en (on)bewuste herinneringen uit de scheiding van je ouders over het ‘nu’ plakt."

En daardoor wordt het hier en nu als onveilig beschouwd. Jouw jongere, gekwetste ‘ik’ zit aan het stuur in plaats van de volwassen, meest recente versie van jezelf. Alleen al dat besef kan veel antwoorden geven waarom je steeds bepaald gedrag vertoont in je liefdesleven. Schrijf maar eens op hoe jouw jongere ik vs. jouw volwassen ik zou reageren op situaties in je liefdesleven. Welke verschillen zie je en welke keuze wil je daarin maken? Wees lief voor het kind in jou dat mogelijk iets tekort is gekomen tijdens de scheiding van je ouders. Laat die gevoelens toe (want daarmee maak je jezelf letterlijk schoon). Vraag hulp als je het nodig hebt. En stap steeds vaker in die meest recente versie van jezelf. Oh ja, niet vergeten te genieten, de liefde is het mooiste wat er is?

Demi Keppel is werkzaam bij Stichting Villa Pinedo als trainer en coach en werkt als familieopsteller en systemisch coach bij ‘De fontein’, de praktijk van Els van Steijn. Haar ouders gingen scheiden toen ze net 9 jaar was. Vanuit deze verschillende vakgebieden schrijft zij een maandelijkse column voor jongvolwassenen bij Villa Pinedo.